12 Temmuz 2016 Salı

YÖRESEL SÖZCÜKLER

1. Acar:Yeni
2. Alemençik: Bir kuş türü
3. Ağıl:Etrafı çalılarla ya da çitlerle çevrilmiş bahçe olarak kullanılan ya da hayvanların koyulduğu alan.
4. Ağdik:Karda kullanmak için parmak kalınlığındaki yaş ağaç çubukları yuvarlak bir biçimde  eğilerek üzerinden öküz derisi geçirilerek yapılan kar ayakkabısı
5. Ark: Sulama kanalı
6. Aba: Kıldan ya da yünden yapılan soğuk havalarda çobanların üşümemek için kullandığı bir tür kıyafet.
7. Ahır: Hayvanlara yem vermeye yarayan içi uzun ve içi çukur tahta.Hayvanların barınma yeri.
8. Aleyçik: Kenarları çiğ denilen birbirine geçirilmiş tahtaların yuvarlak bir biçimde dizilmesiyle oluşturulan üstüne kıl çul atılan çadır.

9.   Bıldır:Geçen sene
10.  Bağ: Üzüm bahçelerinin bulunduğu yer.
11.   Bostan: Salatalık
12. Boyunduruk:Çift sürerken öküzlerin boyunlarına geçirmek için kullanılan tahtadan yapılan alet.
13.    Beleş:Bedava
14. Bastık: Pekmez ve nişasta pişirilerek yapılan karışımın bir örtü üstüne serilerek kurutulması
15.    Bandık:Yere yatarak aşırı derecede sararmış,kullanılamayacak kadar kötü olan buğday sapları.
16.    Bulamaç: Pekmez ya da şeker kullanılarak nişasta veya unla yapılan yemek. Un ve suyla da yapılır.
17.    Bezdirme: Yuvarlak biraz kalın mayalı ekmek.
18.    Bibi: Hala
19.    Bardak: Çam ağacının içi oyularak bardak haline getirilmesi.

20.    Cücük: Kuşların yavrusu.
21.    Cıbbal: Bir tür iri kuş
22.    Cırrık: İri bir kuş türü
23.    Cıdır: Uzun ince çubuk şeklindeki kuru ağaç dalları.

24.    Çıkrık: En az iki ipi birleştirmeye yarayan alet.
25.    Çebiç: Bir yaşındaki keçi
26.    Çüşdede: İlkbaharda biten toprağın içinde olan yenilen bir bitki
27.    Çadır: Kıl çullar örtülerek yapılan barınak.
28.    Çinik: Bir ölçü aleti
29.    Çitil: Çok büyük olmayan,kapaklı ,kulplu metal kap.  Küçük fidan.
30.    Çultar: Üzerine oturmaya yarayan kıldan yapılmış çul ya da çuval eskisi
31.    Çiğ: İnce yassı ve uzun tahtaların ipler yardımıyla birbirine tutturulması.
32.    Çil gursak: Baharda biten ilaç yapımında kullanılan bir mantar türü.
33. Çam: İğne yapraklı bir ağaç türü. Odunları tutşturmak için kullanılan yağlı çam parçaları(çıra)
34.    Çelli: Uzun ince sopayla kısa sopaya vurularak oynanan çocuk oyunu.
35.    Çankaz: Eğri büğrü.

36.    Dolaz: Pekmez ve yufka ekmekle yapılan yiyecek.
37.    Don:Pijama
38.    Darı:Mısır
39.    Dirgen:Ucu iki ya da üç parmaklı uzun saplı ağaçtan yapılan ekinleri ve otları kaldırmaya yarayan alet
40. Düven: Birkaç tahta birleştirilerek ucu hafif havaya kaldırılarak altına çakmak taşı döşenerek yapılan ekinleri parçalamak için kullanılan alet.
41.    Dırtmık:Bir çok parmakçıklardan oluşan yerlerden ekin ,ot,taş toplamaya yarayan alet.
42.    Dizleme: Yünden yapılan dize kadar çıkan kalın çorap
43.    Döşlük: Bebeklerin bir şeyler yerken önlerine takılan bez.

44.    Enik: Kedi köpek yavrusu
45.    Elcek:Eldiven
46.    Ellik: Parmakların ucuna geçirilen ekin biçerken kullanılan tahta parmaklıklar
47.    Evez:Sivri sinek.
48.    Evriyaç: Ekmek pişirmek için kullanılan ince yassı tahta.

49.    Firik:Olgunlaşmamış başak
50.    Firez:Ekinler biçildikten sonra toprak üzerinde kalan bölümü


51. Gofa: Çam ağacının kesilerek ince ince kıyıldıktan sonra örülerek üzüm vb. şeylerin taşınmasına yarayan dört köşeli sepet.
52.    Göcek:Ekinlerin yeni yeryüzüne çıkarak yeşermeye başladığı hal.
53.    Guzluk: Keçi ,koyun ,inek gibi hayvanların yavrularını koymak için yapılan özel bölüm.
54.    Gölgelenmek:Dinlenmek
55.    Gadıbaşı: Uzun bir sap üzerinde dikenler içinde mor renkli çiçek açan bir bitki
56.    Göğ: Mavi
57.    Guzlamak: Keçilerin ve koyunların yavrulaması
58.    Gölle: Buğdayın suda pişirilmesi ya da mısırın tanelerinin haşlanması.
59.    Geçemek: Yeraltında ince uzun gövdesi olan soyularak yenen iri yapraklı bir bitki
60.    Garabal: İri yapraklı tirşik denilen bitki.
61.    Goftarmak: Yemeği tabaklara bölerek soğumaya bırakmak.
62.    Gözer: İri gözenekli buğday elemeye yarayan elek.
63.    Ganat: Yaprak
64.    Gaygana: Yumurtalar kırılarak tereyağında pişirilmesi.
65.   Gazzak aşı: Un ve suyun pişirilerek bulamaç haline getirilip tereyağlı pekmez üzerine dökülerek yenen bir yemek.
66.    Govgaz: İçi çürük ya da olmayan  ceviz.
67.    Gangıt: İçi olmayan ceviz.
68.    Gav: Çok hafif

69.    Heybe:İki tarafı geriye kıvrılarak dikilmiş bir şeyler koymaya yarayan ortası omuza yada at sırtına atılacak kadar uzun özel dokumadan yapılmış
70.    Hezen:Evlerin yapımında tavanda yatay olarak kullanılan çok kalın tahta.
71.    Hakına:İki yaşındaki dişi keçi
72.    Hayma: Ağaçların başına ,yada yere otların yığılması
73.    Hela: Tüvalet
74.    Hüllüngeç: Salıncak.
75.    Halbır: Küçük gözenekli elek
76.    Hedik: Buğdayın pişirilmesi
77.    Hanay: kara kovanların arılarının koyulduğu üstü çardaklı bina.
78.    Honça: Keçi ya da koyunların yavrulayışını görene verilen bahşiş.
79.    Hotaz:  Saçların karmakarışık halde olması.
80.    Hazınlık: Her türlü yiyeceklerin saklandığı bölüm.
81.    Horazlak: Çam ,katran ,Kalamak gibi ağaçları kozalağı.
82.    Harın: İş yapmaktan kaçınmak.
83.    Hüğ: Bağların içine bağ çubuklarıyla yapılan özel çardak.

84.    İlağnçe: Ortası çukur kenarları yayvan ve geniş ,çukur olan yarım daire şeklinde bir kap konan abdest almak için kullanılan kap.
85.    İğ: Yün eğirmeye yarayan bir okun ucuna yuvarlak bir tahta geçirilerek yapılan alet.
86.    İngiliz: İlmeçer
87.    İnne: İğne
88.    İtağ: Ekmek yapılırken ortaya serilen bez.
89.    İbik: Kuş,tavuk vb. hayvanların gagası.

90.    Kadak:Küçük çivi
91.    Kinetir. Gözerden daha iri gözenekli buğday elemeye yarayan elek.
92.    Kızzak:Karda kaymak için yapılan özel bir oturak
93.    Kazzak:Kalın kollu yün kazak
94.    Kürü:Atın yavrusu
95.    Keypenek: Yünden yapılan başlık
96.    Kirmen: Kıl ya da yün eğirmeye yarayan tahtadan yapılan iki kanat ve bir oktan oluşan süslü bir alet.
97.    Kestirme: Çok büyük kazan.
98.    Küpeli: Kestirmeden biraz küçük kazan.
99.    Kepez: Kuş,tavuk vb. hayvanların başının üzerindeki kırmızı et parçası.
100. Kösüre: Bıçakları ya da kesici metal aletleri daha keskin hale getiren taş.
101. Kolan:Yaklaşık on santim kalınlığında uzun dokuma.
102. Keş: Suyu süzülmüş yoğurdun yoğrularak küçük toplar haline getirilip kurutulması
103. Küsper: Peynir suyu kaynatılarak elde edilen yiyecek.
104. Kolan: Yaklaşık on santim kalınlığında uzun dokuma.
105. Lenger: Yayvan geniş tabak.

106. Mere: Çocuk oyunlarında kullanılan özel işaret
107. Mık: Büyük çivi
108. Mertek: Ardıç ağacının küçük parçalar haline getirilmesi.
109. Muhkem:Sağlam
110. Menter: Mantar

111. Nur: Peynir suyuna yoğurt karıştırılarak kaynatılıp sonra süzülerek elde edilen yiyecek.

112. Okla: Ekmek açmak için yapılan ince uzun tahta.
113. Okuntu: Düğüne davet etmek için gönderilen eşya.
114. Ocak: Ateş yakılan yer.

115. Özne: Damat
116. Örme: Kıl ipler birleştirilerek örülen kalın ip.

117. Pelit: Meşe palamudu.
118. Pibiç:Terlik
119. Pırnat: Ekinin orakla elin alacağı kadar biçilmesi.
120. Piz: Ucu sivri kalın demir parçası. Isıtılarak delik açmaya yarar.
121. Pinnik: Karanlık
122. Pines:Tavukların yaşadığı yer
123. Püsü:Kedi
124. Pakla: Fasulye
125. Potça: Yaprakları tüylü sütünden ve kökündeki kahve renkli yerden sakız yapılan bir bitki
126. Peşkir: Havlu
127. Post: Koyun ya da keçi derinden yapılan tüylü deri.
128. Pısmak: Saklanmak
129. Pısırık: Utangaç,bir şey yapamayan
130. Pola: Tavukların yuvasında bırakılan tek yumurta.
131. Pakır: Metal helke
132. Palan: At ve eşeklerin semerlerini tutması için karnının altından geçirilen yassı dukuma.
133. Pabuç: Terlik
134. Sağdıç: Düğünde gelinin ve damadın yardımcıları
135. Sağmen: Erkek evinden kız evine giden düğün alayı
136. Sırtaln:Dağların bayır kısmı
137. Sığır kuyruğu: Sarı çiçekli ,süpürge yapımında kullanılan bir bitki
138. Sülük: Salyangoz
139. Seyis: İki yaşındaki erkek keçi
140. Sıpa:Eşek yavrusu
141. Sündürüm: İnce ,uzun yuvarlak tahta.
142. Sele:Söğüt ağaçlarının ince çubuklarından örülen saplı kap.
143. Sufa: Evlerin dış kapıdan girildikten sonraki ara bölümü.
144. Süzek: Süzgeç.
145. Sığırlık: Evde büyükbaş hayvanların yaşadığı bölüm.
146. Senmek:Solmak
147. Sıpa: Eşek yavrusu
148. Sakırga: Hayvanlarda olan  küçük böcek.
149. Sirke: Henüz bit olmamış minik ve beyaz olan bit yumurtası.

150. Şişek: Bir yaşındaki koyun
151. Şaplak: Tokat
152. Şapşak: Boynu eğri sert kabağın içinin çekirdekleri çıkarılarak yapılan sıvıları almaya yarayan kuyruklu kap.

153. Toklu: Erkek koyun
154. Tünek: Tavukların geceleyin durmak  için çıktıkları tahta.
155. Tahra: Ucu eğri,arkasında da küçük çıkıntı halinde kesici ucu bulunan alet.
156. Tımarlamak: Saklamak
157. Tay: At yavrusu
158. Topalan:İlkbaharda biten küçük yuvarlak şeklinde olan yenilen bir bitki. Özel hamurdan yapılan yuvarlaklar.
159. Toy: Çok küçük,genç
160. Tolunga: Yuvarlak biraz kalın sopa.
161. Tekne: Uzun ve kalın bir çamın yassı bir biçimde içi oyularak su vb. koymak için yapılması.

162. Urup: Çiniğin dörtte bir ölçüsü
163. Ufra:Yufka ekmek açılırken ekmekten dökülerek biriken biraz iri un

164. Yartma:Kıl eğrilerek dokunun ipe üç halka takılarak özel bir biçimde yere serilerek içine ot yada ekin özel bir dizaynla konularak yapılan yığın
165. Yiğin: Ekinlerin getirilerek bir yere toplanması
166. Yular:Atların ya da eşeklerin başlıklarına taklan ip
167. Yaba:Ucu en az beş parmaklı uzun saplı tahtadan yapılan samanları kaldırmaya yarayan alet
168. Yapağ: Keçilerin kıllarının arasında biriken pamuksu tüyler.
169. Yonga: Ağaçlar kesilirken çıkan ince ve yassı küçük parçaçıklar.
170. Yannık: Bütün halinde yüzülen keçi veya koyun derisinin tüyleri özel bir yöntemle yolunarak içine yoğurt basılacak hale getirilmesi.

171. Zillik: Soğanın ortasından çıkan erkeği
172. Zelve:Çift sürerken öküzlerin boyunlarının geçirildiği yere takılarak boyunlarının sabitlenmesini sağlayan tahtadan yapılan ucu biraz kalın çubuk.
173. Zıvlık: Kengerler çıkarıldıktan sonra yerinde biten çok tatlı olan kenger çubukları

174. Zibil: Büyükbaş hayvanlarının boklarının birikmesiyle oluşan gübre.

4 yorum:

  1. Mangılın battı:uzun zamandır gorünmüyorsun.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. "Mangılı batmak" deyim Emre ... Hatırlatmış oldun. Teşekkürler. Deyimleri ve atasözlerini de yazdım. Yakında yayınlayacağım..

      Sil